1967 – Van staatsgreep tot tabaksdrama

Dit tussenjaar, waarin volgens mijn spontane geheugencheck zo goed als niks gebeurt blijkt, na raadplegen van mijn ongeregelde dagboekaantekeningen, van iconische proporties. Muzikaal is het een topjaar, Griekenland is in de greep van de kolonels, mijn blinde darm gaat eruit, verzetsheld Che Guevara wordt geëxecuteerd (CIA!).

Bob Dylan - Bringing it all back home
Bob Dylan – Bringing it all back home

Januari – Ik doe mijn bandrecorder over aan zwager Dolf, en koop van dat geld onze eerste platenspeler (een Garrard, destijds een topmerk meende ik). De start- lp’s (langspeelplaten) die we kopen zijn: Bob Dylan, Bringing it all back home; Jules de Corte, Ik zou wel eens willen weten; Stefan Askenase, 14 Valses van Frederic Chopin.
* Alsof we een nieuwe goudader aangeboord hebben. Bijna elke avond draaien we muziek, en dat vraagt geregeld om nieuwe aankopen: Heerlijk duurt het langst, Procul Harum, Shaffy Chantant, en meer.

Februari – Mijn baas, de man die me de basis van het redactionele vak heeft bijgebracht, inspirator en drijvende uitgeefkracht van Malmberg, krijgt een hooglopend conflict met directeur Cuppen over een nieuwe Homerus-uitgave voor het gymnasium, en verliest. Piet Hagers verlaat hierna het educatieve uitgeefvak en wordt uitgever bij het ‘algemene’ (zeg: licht socialistische) Bruna, van de Zwarte Beertjes, en later van nog veel meer beren.

Het Rode boekje Van Mao
Het Rode boekje Van Mao

Een katholiek in de directie van Bruna? Onbestaanbaar! Zeggen vakgenoten. Het is 1967 en de maatschappelijke zuilen vertonen al wel betonrot, maar zijn nog lang niet geslecht. Desondanks slaagt Hagers met vlag en wimpel in de ‘algemene’ uitgeverij waarvoor hij o.a. met groot succes Het rode boekje van de voorzitter en Het rode boekje van Wandelganger uitbrengt.

Maart – D’66 is de eerste politieke partij die het woord ‘milieu’ van een nieuwe lading voorziet: het betekent niet louter ‘omgeving’ meer, maar vooral de kwetsbare kant ervan, het ‘milieu’ blijkt ‘aangetast’ te kunnen worden, sterker, we zijn bezig het naar de gallemiezen te helpen.
* Op 18 maart loopt de Liberiaanse tanker Torry Canyon ten zuiden van Engeland op de rotsen. Het is de eerste grote milieuramp op zee, ’n niemendalletje in vergelijking met wat haar (en ons!) nog allemaal te wachten staat.

April – Ik beland met een acute blindedarmontsteking in het Carolus-Ziekenhuis aan de Jan Heinsstraat. Tijdens het bezoekuur kruipt Mirjam gezellig over het stoffige zeil onder de twee bedden door, terwijl ze zich niets aantrekt van de delegatie van Malmberg die o.l.v. mejuffrouw Ritzen de patiënt een fles Oranjebitter aan komt bieden vanwege de geboorte van kroonprins Willem-Alexander. Mijn liefste M. heeft haar handen vol aan onze twee kinderen, maar is toch in geanimeerd gesprek geraakt met mijn kamergenoot Pater Smits van Waesbergen.
* De pater is een echte katholiek: charmant tijdens het bezoek, een heftige windenlater als we met z’n tweeën zijn, want ‘daar kan ik nou eenmaal niks aan doen, he.’

Liesbeth List zingt Theodorakis
Liesbeth List zingt Theodorakis

Op 21 april vindt in Griekenland de verpletterend anachronistische staatsgreep van de kolonels plaats, met als gevolg een rechtse militaire dictatuur die het land voor jaren tot de risee van Europa maakt. Het volk lijdt, het verzet is vooral kunstzinnig van aard: de (uitgeweken) componist Theodorakis geeft magistraal uiting aan de woede van een hele weldenkende wereld.
* In Nederland verschijnt de lp Liesbeth List zingt Theodorakis, en met name de cyclus Mauthausen-liederen maakt internationaal indruk. Wij kopen die plaat, draaien ‘m grijs, en voelen ons machteloos.

Mei – Aangeschafte wereldboeken zijn o.a.: J.R.R. Tolkien, In de ban van de ring (3 delen, die gaan mee op de vakantie naar Oostenrijk, zie juli); Gabriel García Márquez, Honderd jaar eenzaamheid (het boek dat de wereld ’n gevoelig tikje in de richting van de verbeelding zal bijstellen); zeker vijf boeken van Heinrich Böll (wie kent hem nog, dat Duitse geweten van vlak na de oorlog?), w.o. Wo warst du, Adam?, Biljart um halb zehn, Der Zug war pünktlich; van Leon Uris verschijnt Topaz (spionage-thriller over de Franse Inlichtingendienst).
* Topaz werd in 1969 verfilmd door Hitchcock, die daarbij zwaar gehinderd werd door de Franse minister van Cultuur André Malraux – een dik minpunt voor deze ‘linkse’ beroemdheid (die we kennen  van de klassieker La condition humaine).

Juli – Dit jaar zet ik een trend die mij daarna nooit meer zal verlaten: ik ga met vijf vrouwen (3 volwassenen, 2 kinderen) op kampeervakantie, en concludeer dat ik gemakkelijker met vrouwen omga dan met mannen. Pfff. Mannen, althans veel mannen, althans zeker mannen die ik aanvankelijk daarom bewonderde, horen zichzelf nogal graag (en veel) praten, een karaktertrek die mij later nogal eens gaat irriteren. Vrouwen, althans veel vrouwen, althans… kunnen soms natuurlijk ook zo zijn, maar ze zijn geloof ik vaak toch oprechter en meer geneigd tot de samenspraak. Ik heb het natuurlijk alleen over mijn eigen ervaringen, dus het zegt waarschijnlijk niks. (Ik zou mijn stelling met namen kunnen staven, maar dat vind ik ongepast.) En verder pleit ik natuurlijk alle uitzonderingen vrij, de mannen bij wie ik zeer wel op m’n gemak ben. Een anoniem gouden lijstje.

J.R.R. Tolkien - In de ban van de ring (3 delen Prisma)
J.R.R. Tolkien – In de ban van de ring (3 delen Prisma)

Enfin, drie weken gaan we (zonder Maarten, te klein nog, die mag bij oma blijven) naar Oostenrijk, met de trein, en met de grote tent op een soort van karretje gebonden. Het in- en uitladen van de bagage is telkens een hele toer. Want met name op de perrons is het erg onoverzichtelijk, daarom worden de twee kwikzilverige kleuters aan een touw gebonden en ‘bij de hand gehouden’, om ongelukken te voorkomen. Na een spannende reis van 18 uur installeren we ons op een camping aan de Wörtersee. Het wordt een ongekend plezierige vakantie met veel samen koken, eten, wandelen, zwemmen in het heerlijkste zwemwater dat ik ooit gevoeld heb, veel lezen, mooie gesprekken en het allereerste softijs ooit.

Sgt. Peppers Lonely Hearts Club Band
Sgt. Pepper’s Lonely Hearts Club Band

Van het resterende vakantiegeld koop ik na afloop de kersverse Beatle-lp Sgt. Pepper’s Lonely Hearts Club Band. De beste lp, alleen al vanwege het laatste nummer: A day in the life (‘I read the news today, oh boy / about a lucky man who made the grade’).

September – Mijn alderliefste vindt in de Bossche Sufferd een advertentie van Makelaar Stienstra over het kopen van een huis zonder geld. Een nog nooit vertoond buitenkansje voor mensen zoals wij. En dus het begin van een turbulente beslissingsperiode. We gaan kijken naar een kale vlakte in het stadsdeel West waar de wijk De Kruiskamp vorm moet krijgen. We leggen een paar stenen op de locatie waar onze woning zal komen, en dromen onze droom voor volgend jaar: een huis met trappen, waar je ‘naar boven’ kunt, met een parketvloer en een open haard. Een kasteel om naar uit te zien, ik lees voor het eerst van mijn leven een bestek en weet niet wat een heg van ‘liguster h.o.h.’ betekent.
* Razend spannend worden de berekeningen of en hoe we dit allemaal gaan betalen. De totaalprijs bij oplevering in 1968 zal 52.500 gulden bedragen. Een sprong in het diepe.

Che Guevara - Iconisch beeld
Che Guevara – Iconisch beeld

Oktober – De hele linkse wereld is geschokt als op 9 oktober de Cubaanse verzetsstrijder Che Guevara geëxecuteerd wordt door het Boliviaanse leger. Che stond, samen met zijn vriend Fidel Castro, aan de basis van de Cubaanse revolutie (1959), en zette zich later in om de marxistische revolutie in andere landen te verspreiden (Congo, Bolivia). Op instigatie van de CIA werd Che gevangen genomen en ter dood gebracht. Het werd een wereldwijd schandaal, en Che werd het internationale gezicht van de revolutie.
* De iconische foto van Alberto Korda hing nog tientallen jaren in duizenden (tiener)-kamers over de hele wereld. En is nog steeds niet uitgewerkt.

Rond de verjaardag van M. Lief (25) vullen wij onze discotheek aan met o.a. Amália Rodrigues (Fado Português), Boudewijn de Groot (Voor de overlevenden), Wannes van de Velde (Wannes van de Velde), en met de volledige Matthäus Passion in 4 dubbel- lp’s (een originele Archiv-Produktion, waar we ook heden ten dage nog steeds van genieten).

Wannes van de Velde omstreeks 1967
Wannes van de Velde omstreeks 1967

Tabaksdrama – Bij al dit muziekgeweld is het haast ondoenlijk is om er één tekst uit te laten springen. Iets overbekends kiezen lijkt onnozel, iets onbekends kiezen aantrekkelijker. Daarom hieronder tekst en muziek van een lied van Wannes van de Velde (1937-2008), de Vlaamse bard, dichter, muzikant en kunstenaar, die het Vlaamse dialect en het Vlaamse volkslied als geen ander gepromoot heeft, een absolute grootheid die te weinig roem ontvangen heeft. Ik eer hem met zijn vertolking van Jef heeft m’n sjiek gerefuseerd (Jef heeft me een sjekkie geweigerd), 2.36 minuut.
* Na één couplet (en onderstaande tekst) kun je alles meezingen, doen, schitterend!

 JEF HEEFT M’N SJIEK GEREFUSEERD

 Ge kent wel Jef uit onze gang,
ik kan et ni mer langer zwijgen,
wij zijn vrinde van over laenk,
ik was vör öm laik vör m’n eigen.
W’ebben ons alted góe’ verstaan.
‘k Had mij vör öm late doodslagen,
mar nou van gisteren is ’t gedaan:
dat ‘m stierf ‘k zou ‘m ni beklagen.
En peist ‘s, is ’t gepermitteerd?
Jef heeft m’n sjiek gerefuseerd!

Ik zag ‘m gisteren op den oek,
‘k zeg: “Jef gij moest mij iên sjiek geven,
want met te changeren van broek
is er mijn sjiekdoos in gebleven.”
D’rop antwoord ‘m: “Nondedzju,
ge moet mor sjiektóebak gon halen.
Da’ valt oe nogal dikkels veur,
‘k moet ‘kik de mijne ook betalen.”
Vör ne vrind, is ’t gepermitteerd?
Jef heeft m’n sjiek gerefuseerd!

Hij vróeg mij lest nog op de noen:
“Zeg Jan, ik zien oe zuster gêre,
ge moest vör mij is e góe woord doen,
ik zal ’t oe wel recompenseren.”
‘k Zeg an ons Mie, diê ‘m wel kent:
“Mè hem zoude gelukkig leven,
want Jef dat is nen braeve vent,
hij zou z’n hart en ziel weggeven.”
En gisteren, is ’t gepermitteerd?
Jef heeft m’n sjiek gerefuseerd!

 Van gisteren loop ik laik ne zot.
Die sjiek van Jef speelt op mijn zinnen.
Iederiên houdt mè mij de spot,
omda ‘k gin rust ni miêr kan vinden.
De vaart die schijnt me veul te koud;
’t pistool alliên kan mij genezen,
en as ik staerf ’t is Jef z’n fout,
dan zuld’ op mijne grafstiên lezen:
“Hij stierf, den braeve die hier leit,
Jef had ‘m een sjiek gerefuseerd.”

Een gedachte over “1967 – Van staatsgreep tot tabaksdrama”

  1. Leuk weer om van alles te leren over het, en mijn, verleden. Allerlei vage herinneringen krijgen een plaats en een kader. Ga vooral zo door! Ik zal nog even oefenen met meezingen 😉

Laat een antwoord achter aan mirjam Reactie annuleren

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.